Αργυρόκαστρο, Κορυτσά, Κλεισούρα, Τεπελένι, Άγιοι Σαράντα, Τρεμπεσίνα. Αυτά τα τοπωνύμια ανακαλούν έντονες μνήμες και ιστορίες, κυρίως κατά την παραμονή της επετείου της 28ης Οκτωβρίου, όπου πολλές σχολικές εκδηλώσεις και αφιερώματα επικεντρώνονται σε αυτούς τους χώρους, που είναι γεμάτοι ιστορία από το Έπος του ’40.
Τα τελευταία χρόνια, πολίτες από την Ελλάδα επισκέπτονται αυτές τις περιοχές στην Αλβανία, αποτίοντας φόρο τιμής στους μαχητές και στους πεσόντες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Ειδικότερα, υπάρχουν ακόμη σοροί που είχαν παραμείνει άταφοι για σχεδόν 80 χρόνια, γνωστοί ως οι “άταφοι” νεκροί.
Προσφάτως, δύο ομάδες από την Ξάνθη, τη Θεσσαλονίκη, την Κατερίνη και την Αθήνα, συμμετείχαν σε προσκυνηματική επίσκεψη στην Αλβανία, υπό την αιγίδα της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού Ξάνθης. Αυτή η πρωτοβουλία ξεκίνησε το 2015 και αποσκοπεί στην επίσκεψη ιστορικών σημείων που συνδέονται με τα γεγονότα του πολέμου, καθώς και στα σημεία που αντικατοπτρίζουν την πολιτιστική κληρονομιά της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία.
Ο Νίκος Κοσμίδης, υποψήφιος διδάκτορας Αρχιτεκτονικής του ΔΠΘ και υπεύθυνος του προγράμματος Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού, μίλησε για τη σημασία αυτών των επισκέψεων: “Η επίσκεψη στους ιστορικούς αυτούς τόπους προσφέρει τη δυνατότητα σύνδεσης της μνήμης με την ιστορία και τις οικογενειακές αναφορές.” Ανέφερε επίσης ότι η υλική σύνδεση με την ιστορία είναι εμφανής μέσω πολεμικού υλικού που είναι διάσπαρτο στην περιοχή, όπως όπλα και άλλες μαρτυρίες της εποχής.
Μια από τις πιο συγκινητικές ιστορίες που μοιράστηκε ο κ. Κοσμίδης αφορά την Ερμιόνη Μπρίγκου, γνωστή ως “Μάνα της Χειμάρρας”, η οποία σε νεαρή ηλικία είχε αναλάβει τη φροντίδα των στρατιωτών που κατασκήνωναν στην περιοχή και τους τιμά μέχρι σήμερα. Το μνημείο που βρίσκεται στην αυλή της, αφιερώνεται στη μνήμη αυτών των στρατιωτών.
Το 2018, Ελλάδα και Αλβανία υπέγραψαν συμφωνία για την ανεύρεση και ταυτοποίηση των άταφων νεκρών, δίνοντας νέες ελπίδες στους συγγενείς. Ο κ. Κοσμίδης παρατήρησε ότι οι επισκέψεις σε χώρους όπως οι μαζικοί τάφοι ενισχύουν τη μελέτη της σχέσης μνήμης και χώρου, και είναι σημαντικές για τη νέα γενιά που δεν έχει βιώσει αυτές τις μνήμες από πρώτο χέρι.
Η συνέχιση αυτών των επισκέψεων αποτελεί μια προσφορά στον εθνικό και παγκόσμιο ιστορικό διάλογο, επιτρέποντας σε νέες γενιές να προσεγγίσουν την ιστορία των προγόνων τους με σαφήνεια και εμβάθυνση.
Πηγή: newsbeast.gr